Meyve Fidanları
Badem yetiştiriciliğinde kaliteli ve bol ürün alabilmek için toprak işleme, sulama, gübreleme, mücadele gibi tedbirlerin yanında her yıl budamanın da yapılması zorunludur.
Budama yapılmayan ağaçlarda; taç düzensiz gelişir, fazla verim nedeniyle dallar kırılır, küçük ve kalitesiz meyve oluşur, sık dallanma sonucu iç kısımdaki dallar ışık almaz, kısa zamanda verim düşer periyodisite (ürün bir yıl var ve bir yıl yok) görülür.
Bu nedenle budama, meyvecilikte karlılık oranını artırmak için yapılması gereken en önemli bakım tedbirlerindendir.
Meyve ağaçlarında budama, dal kesme, dal eğme, dal seyreltme, uç alma ve dalların açılarının genişletilmesi veya daraltılması gibi işlemlere denir. Bu işlemler genel olarak şu amaçlar için yapılır.
Fidan dikim esnasında kök ve gövde arasındaki dengeyi sağlamak.
Ağaçlara istenen şekili vermek. Şekli oluşturulmuş ve verime yatmış ağaçlarda verilmiş şekli muhafaza etmek.
Ağaçlarda meyve verimi ile sürgün oluşumunu dengelemek.
Dal çıkarma ile meyve seyreltmesi yapmak.
Periyodisitenin (ürün bir yıl var ve bir yıl yok) etkisini azaltmak.
İyi bir taçlandırma ile ağaç tacının iç kısımlarının da ışıklanma ve havalanmasını sağlayarak bu kısımlardan da meyve almak.
Dal kırılma ve sarkmalarını azaltmak.
Ne Zaman Budama Yapılmalıdır?
Badem ağaçlarında budama, genelde kış dinlenme döneminde havaların çok soğuk olmadığı zamanlarda yapılır. Ege ve Akdeniz Bölgeleri gibi kışın çok soğuk geçmediği bölgelerde sonbaharda, ağaçlar yapraklarını döktükten itibaren budamaya başlanır. Kış sonunda ağaçlar uyanıncaya kadar devam edilebilir.
Badem ağaçlarında budama, kaliteli çiçek açmasını ve meyve alınmasını etkiler. Genç Badem ağaçları, taçsız olarak düz bir fidan hâlin de dikilir. İlk yıllar, gövdeden çıkan yan dallara dokunulmaz. Sadece, kök boğazından çıkan sürgünler temizlenir. Badem ağaçlarının alçak boylu ve kısa dallı olmaları erken ve bol meyve verimini etkiler.
Gençleştirme budaması, Badem ağaçlarında yeniden kuvvetle sürgünler meydana getirerek yeni bir taç teşkil edilmesi için yapılır. Böylece, ağaçta verim yeniden arttırılacağı gibi, meyvelerin de kaliteleri yükseltilmiş olur. İhtiyarlamış ve ölmeye yüz tutmuş Badem ağaçlarında gençleştirme budaması yapılmaz. Gençleştirmede Badem ağacının budamaya karşı dayanma derecesi de göz önünde bulundurulur. Gençleştirme budamasında, ilk olarak kurumuş, sıklaşmış ve birbirine binmiş dallar kesilir. Geri kalan dallarda, kısaltma budaması yapılarak, ağacın tacı küçültülmüş ve yeniden kuvvetli sürgünlerin teşekkülü temin edilmiş olur. Bazı ağaçlarda, budama yapılması neticesi olarak, çift katlı bir taç teşekkül eder. Böyle ağaçlarda, üst taç atıldıktan sonra, zayıflamış olan alt taç dallarında da kısa budama yapılarak, ağaçta kuvvetli ve dengeli bir taç meydana getirilir.
Düzgün bir taç budaması yapıldıktan sonra, iyi bir toprak işlemesi, sulama ve gübreleme ile yeter miktarda Badem dal ve dalcıklarının meydana gelmesine yardımcı olunmalıdır.