Sepetim
(0)
Ucb1 Fıstık Anacı, ticari açıdan en çok tercih edilen, doku kültürü ortamında geliştirilmiş ve antep fıstığının kültüre alınıp, sulanabildiği tek anacı olan bir çeşittir. Ucb1 Antep Fıstığı Anacının bu denli tercih edilmesinin bazı nedenleri vardır. Soğuğa ve toprak kökenli fungal (mantari) hastalıklara dayanıklı bir anaçtır. Ucb1 Antep Fıstığı Anacı bitkinin büyüme süresini hızlandırır. Ucb1 Antep Fıstığı Anacı hızlı büyüdüğü için aşılandıktan sonra bitkiyi çabuk verime yatırır.
Anavatanı Orta Asya ve Ortadoğu’ya dayanır. Bu hususta ilk işletme Gaziantep ilimizde bulunduğu için ülkemizde antepfıstığı bu şekilde isimlendirildi. 3-4 yıl önceki verilere göre, dünyanın en büyük antepfıstığı üreticisi olan ülke İran olarak geçmektedir ve İran, toplam üretimin yarısını sağlayan bir ülkedir. Türkiye ise 4.sırada yerini alıyor.
Antepfıstığı, Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki en önemli meyve türüdür. Zorlu toprak şartlarına ve kurak koşullara uyumlu olma özelliği, kök yapısına bağlı bir durumdur. Kötü koşullara sahip topraklarımızda, ekonomik açıdan yüksek gelir getiren ürün yetiştirilmesi büyük bir değerdir.
Çeşit olarak Kırmızı, Siirt, Uzun, Ohadi, Halebi, Barak Yıldızı ve Tekin çeşitleri mevcuttur.
Randımanı en yüksek olan çeşit Ohadi çeşididir. Çıtlama oranının en yüksek olduğu çeşitler Tekin ve Siirt fıstığıdır. Bunlarla birlikte randımanı, meyve ağırlığı ve çıtlama oranı en düşük olan çeşit, Barak Yıldızıdır. Ayrıca Barak Yıldızı çeşidi, en erken olgunlaşan çeşittir, bu nedenle yayla bölgelerinde (kısa yazların yaşandığı) yetiştirilir. Bahsi geçen Antep Fıstıklarından, ismini en çok duyduğumuz çeşit Siirt fıstığıdır. Bu çeşit, antepfıstıkları arasında en kaliteli görülen çeşittir. Bu çeşit verimlidir, her sene ürün verme potansiyeline sahiptir. Verilere baktığımızda, Tekin antepfıstığı çeşidinin de kaliteli olduğunu söyleyebiliriz. Bu çeşit ekonomik açıdan kar getirme potansiyeline sahip bir çeşit olmakla birlikte yazların uzun ve sıcak olduğu yörelerde çok iyi yetiştirilir. Siirt, Tekin ve Ohadi çeşitleri çerezlik kullanıma uygundur.
‘’Dioik’’ ya da ‘’İki evcikli’’ olarak adlandırdığımız meyve türleri vardır. Yani, dişi ve erkek çiçekler aynı bitkide değil de, ayrı ayrı ağaçlar üzerinde bulunur. Antepfıstığında, meyvenin yediğimiz kısmı tohumdur ve tohum eldesi için tozlanma ve döllenme zorunlu hale gelir. Eğer döllenme geçekleşmezse çiçekler dökülür ve meyvenin içi boş kalır.
Döllenme yetersizliğine sebep olan önemli faktörlerden birisi de bahçede çiçek tozunun yetersizliğidir. 8-11 dişi ağaca ya da 1000 metrekareye 1 erkek ağaç bulundurulursa, verimli sonuçlar alırız. Fakat sadece erkek ağaç bulundurmaya değil, erkek ağaç ile dişi ağacın çiçek açma dönemlerinin eş zamanlı olmasına da dikkat etmek gerekir. Genelde erkek ağaçlar, dişilerden önce çiçek açar ve dişilerden önce tozlarını yayar. Yine tozlanma ve döllenme gerçekleşmeyebilir. Bunun da önüne geçmek için çeşitlerin çiçek açma dönemlerini iyi bilmek ve ona göre uygun çeşitleri tercih etmemiz gerekir.
Uzun, Barak Yıldızı ve Halebi çeşitleri için Uygur çeşidi tozlayıcı olarak uygun görülmüştür. Kırmızı, Tekin ve Siirt çeşidi için Atlı ve Öztürk çeşitleri tozlayıcı olarak uygun görülürken, Ohadi çeşidi içinse Kaşka çeşidi uygundur.
Erkek fidanlar ürün vermediği için üreticilerimiz bu fidanları bahçelerinde pek istemiyor. Önceki satırlarımızı okuduğumuzda, erkek ağaçlara verimsiz ağaç gözüyle bakmak yanlış olur. Antep Fıstığının çiçek salkımında 140 adete yakın çiçek bulunsa da, verim açısından yeterli diyebileceğimiz rakam, bir salkımda 25 adet dolu meyve oluşmasıdır. Eğer erkek ağacı yeterli olmayan bir bahçeye sahipsek salkımlar seyrelir ve bu rakam 8’e düşer.
Toprak isteği açısından özelliklerinde belirttiğimiz gibi çok seçici değildir. Havalanması yetersiz, drenaj problemi olan araziler dışında çoğu toprakta yetiştiriciliği yapılır. Türkiye’de Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetiştiriciliği yapılan antepfıstığı, fakir topraklarda (kireçli, kayalık, organik besin maddesi düşük vs.) yetiştirilir.
Sıcaklık isteği bakımından, meyvelerin olgunlaşması için, yazın yüksek sıcaklığa ihtiyaç duyar. Vernalizasyon dediğimiz soğuklanma ihtiyacı, antepfıstığında da önemlidir. Gelişmesini tamamlamak için belli bir dönem düşük sıcaklığa ihtiyaç duyar. Soğuklanma ihtiyacı çeşitlere göre değişiklik gösterir. Mesela Uzun çeşidi, en az soğuklanma ihiyacı olan çeşittir. En fazla soğuklanma ihtiyacı duyan çeşitler Kırmızı ve Ohadi çeşitleridir. Bu demektir ki düşük rakımlı yerlerde Kırmızı ve Ohadi çeşitleri önerilmez.
Sıcaklıktan bahsetmişken, antepfıstığında salkım silkmesinden de bahsetmek gerekir. Salkım seyrelmesi, salkım üstündeki meyvelerin dökülmesidir. Salkım silkmesi dediğimiz olayın nedeni ise polenlerin dişi çiçeğe ulaşamaması, polen çimlenememesi ya da olumsuz hava şartlarıdır. Yani çiçeklenme dönemindeki don ya da çiçeklenme sonrası aşırı yüksek sıcaklıklar salkım silkmesine neden olur.
Doğrudan tohum ekimi, çöğür dikimi ve tüplü fidan dikimi ile bahçe tesis edilebilir. Tohum ekiminde, çöğür gelişiminden sonra dördüncü yıldan itibaren aşılama yapılabilir. Çöğür dikimi tavsiye edilmez, çünkü hem tutma oranı düşük hem de aşıya geç gelir. Yine de çöğür dikimi yapılacaksa yaz aylarında sulama sıklığına özen göstermemiz lazım. Tüplü fidanlar aşılı bitkilerdir, bunlarda ise sulanan ve sulanmayan koşullar gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak dikim zamanı belirlenmelidir. Sulanmayan yerlerde sonbahar dikimi yapılması önerilir. Tüplü fidanda, en az 3 yıl daha erken verim alınabildiği Tarım Bakanlığı tarafından belirtilmiştir. Dikim mesafesi olarak sıra arası ve sıra üzeri 7x8 ya da 8x8 metre olarak önerilir.
Aşısız fidan dikildiyse aşıyı, sulu koşullardaysa dikimden bir yıl sonra, kurak koşullarda ise dikimden sonraki ikinci ve üçüncü yıllarda yapabiliriz.
Antepfıstığı ağaçları, sonbaharda yaprak dökümünden sonra budama yapılmalıdır. Kuru koşullarda antepfıstığı tarımı yapıyorsak gelişmenin yavaş olduğunu ve budamanın derin ve sık yapılmamasını bilmemiz gerekir.
Hasat, geç ve erken dönem olmak üzere iki dönemde olur. Erken dönemde amaç yeşil ve endüstride kullanımdır. Taze kırmızı kabuk, kemikleşen sert kabuktan kolayca ayrılıyorsa geç dönem hasat zamanı gelmiş, meyve olgunlaşmış demektir. Hasat elle yapılır. Ağaçların altına çeşitli örtüler serilmelidir. Ağacı sallama, sıyırma gibi işlemler kolayımıza gelse de ağacın dallarına zarar verir ve sonraki yıl meyve verecek olan meyve gözlerinin dökülmesine neden olur.
Anasayfa
