Meyve Fidanları
Zeytin fidanı dikimi için öncelikle dikim şeklinin ve aralığının belirlenmesi gerekir. Arazinin durumuna, eğimine ve kullanılacak fidan türüne göre dikim şekli ve aralığı farklılık gösterebilir. Ağaçların hızlı gelişimi ve yüksek verimliliği için toprak analizi sonuçları, iklim ve arazi özellikleri dikkate alınarak bunların belirlenmesi, sonrasında dikim işlemine geçilmesi daha doğru olur.
Dikim Şeklinin Belirlenmesi
Zeytin yetiştiriciliğinde arazinin eğimi, toprak yapısı ve iklim dikkate alınarak dikim şeklinin belirlenmesi gerekir. Kare, dikdörtgen, üçgen ve kontur dikim şekli olmak üzere toplamda dört farklı seçenek vardır.
Fidanların bir karenin köşesine dikilmesi şeklinde uygulanır. Burada fidan ve sıra aralığı eşittir. Bahçenin kenarlarından ise belirlenen sıra aralığının yarısı kadar mesafe bırakılır. Kare dikim şekline örnek olarak 6x6 m, 7x7 m ve 8x8 m gösterilebilir.
Dikdörtgen dikim şekli, ara ziraat yapılacağı zaman uygun olur. Burada fidanlar dikdörtgenin köşelerine dikilir. Dikim aralığı 5x6 m, 4x6 m ve 6x8 m şeklinde olabilir. Dikdörtgen dikim şekli uygulanırken sıraların kuzey-güney yönünde olacak şekilde ayarlanması gerekir. Böylece fidanlar, güneş ışığından daha fazla yararlanır.
Fidanlar, eşkenar üçgenin köşelerine dikilir. Diğer yöntemlere göre araziye daha fazla fidan dikilmesine imkan veren bir yöntemdir. Bu dikim şekli ile %15’e kadar daha fazla fidan dikilmesi mümkündür. Üçgen dikim şekli daha fazla fidan dikilmesine imkan verse de, ara ziraat yapılmasına izin vermeyen bir yöntemdir.
Eğimli olan arazilerde tercih edilir. Sıralar eğimdeki tesviye eğrilerine paralel olacak şekilde oluşturulur. Sıralar arasındaki mesafe eşit olmayabilir. Sıra aralarının genişlediği bölgelere yeni sıralar oluşturularak dikim yapılabilir. Bu dikim şeklindeki amaç, erozyonun engellenmesidir.
Dikim aralığı veya dikim sıklığı, tercih edilecek fidan çeşidine göre belirlenmelidir. Geleneksel yöntem ile kurulan bahçelerde, sulama imkanının olmaması nedeniyle, dikim aralığı yüksek tutulmuştur. Bu tür bahçelerin bir dönümünde genellikle 10-12 ağaç olur. Bu durum ise birim alandan elde edilen verimin düşük, maliyetlerin ise yüksek olmasına neden olmaktadır.
Modern tarım uygulaması ve sulama imkanının ortaya çıkması ile dikim aralığı günümüzde düşmüştür. Kullanılacak fidan türüne göre 3,5x1,25 m, 4x2 m, 4x6 m veya 5x5 m gibi dikim sıklıkları belirlenmektedir. Böylece bir dönümlük bahçeye 30 civarında fidan dikilebilmektedir.
Zeytin Fidanı Dikimi
Dikim şekli ve dikim aralığı belirlendikten sonra dikim yapılacak noktalar işaretlenir ve buralara çukurlar açılır. Açılan çukurlar 50 cm genişliğinde ve 70 cm derinliğinde olmalıdır. Ayrıca çukurlar ne kadar geniş ve derin olursa, fidanların kök gelişimleri o kadar kolay olacağı unutulmamalıdır.
Dikimden önce çukura gübre atılmalıdır. Yanmış hayvan gübresi ile yüzey toprağı karıştırılarak çukura atılır. Ayrıca toprak analizi sonucuna göre bunlara azotlu, potasyumlu ve fosforlu gübreler de eklenebilir. Son olarak da fidanlar çukura özenli bir şekilde yerleştirilir ve çukur, hazırlanan gübreli karışımla kapatılarak işlem tamamlanır.
Dikimden sonra fidanın etrafına su yatağı açılır ve ilk can suyu verilir. Dikimden sonraki ilk dönemlerde, fidanların tutması için sulama sık yapılabilir. Daha sonraki dönemlerde sulama sıklığı normale döndürülmelidir.